ประวัติ
คำว่า “อังคาร” นั้น หมายถึง ถ่านไม้ ถ่านเผา ถ่านไฟที่กำลังปะทุอยู่
ในคำวัดหมายถึงเถ้าถ่านของศพ ที่เผาแล้ว แต่มักเข้าใจกันว่าหมายถึงอัฐิหรือกระดูกของคนตายที่เผาแล้ว และเมื่อทำพิธีเก็บอัฐิและทำบุญเสร็จแล้วนิยมรวบรวมอังคารห่อด้วยผ้าขาวหรือใส่โถแล้ว ห่อด้วยผ้าขาวนำไปทิ้งแม่น้ำหรือทะเลตอนที่มีร่องน้ำลึก โดยเชื่อว่าจะทำให้ผู้ตายได้อยู่ในสถานที่เย็นๆ โดยไม่มีใครรบกวน เรียกการกระทำอย่างนั้นว่า "ลอยอังคาร"
พิธีการลอยอังคารนั้น สันนิษฐานว่า น่าจะได้รับคตินิยมมาจากอินเดีย เหตุเพราะคนอินเดียถือว่า แม่น้ำคงคาเป็นแม่น้ำศักดิ์สิทธิ์ชำระบาปได้ ด้วยเหตุนี้การเผาศพจึงชอบที่จะมาเผากันที่ริมแม่น้ำคงคากันมาก ทั้งนี้ก็เพียงเพื่อจะได้นำกระดูกและเถ้าถ่านทิ้งลงแม่น้ำแห่งนี้ เพราะถ้าไม่ได้สัมผัสกับน้ำในแม่น้ำคงคาแล้วก็จะไม่ได้ขึ้นสวรรค์ หรือไม่หมดบาปนั่นเอง
สำหรับประเทศไทยนั้น ได้มีการบันทึกในพงศาวดารกล่าวถึง "พิธีการลอยอังคาร" โดยเฉพาะการลอยพระอังคารของบรรดาเจ้านายต่างๆ ไว้อย่างชัดเจน และสืบเนื่องมากระทั่งกรุงรัตนโกสินทร์
อย่างไรก็ตาม ดังที่กล่าวมาแล้วว่า พิธีการลอยอังคารนั้นน่าจะมีที่มาจากประเทศอินเดีย ก็ยังคงมีความซับซ้อนไปอีกชั้นหนึ่ง โดยเชื่อว่าน่าจะมาจากอินเดียที่นับถือศาสนาฮินดูเป็นหลัก เหตุเพราะถ้าเป็นคติทางพุทธแล้ว มักจะนิยมเผาศพแล้วเอาอัฐิธาตุ (กระดูก) ฝัง และก่อกองดินหรือกองหินตรงที่ฝัง ซึ่งเรียกกันว่า “สถูป”
ดังเช่น อังคารที่เป็นเถ้าถ่านจากการถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระของพระพุทธเจ้า โมริยกษัตริย์ ได้นำไปบรรจุไว้ในสถูปที่สร้างขึ้นเป็นพิเศษเพื่อสักการบูชาที่เมืองปิปผลิวัน เรียกว่า “อังคารสถูป”
ดังนั้นประเทศไทยจึงรับเอาวัฒนธรรม ประเพณีนี้มาทั้งสองทาง คือ ทั้งฮินดู และพุทธ กล่าวคือสำหรับทางพุทธ ถ้าเป็นคนชั้นสูงก็จะก่อพระเจดีย์บรรจุอัฐิธาตุ ถ้าเป็นคนชั้นล่างก็เป็นแต่เพียงฝังอัฐิธาตุ หรือเอาไปกองทิ้งไว้โคนต้น ส่วนพระอังคารหรือถ่านที่เผาพระศพ ก็จะเชิญไปลอยปล่อยไปในแม่น้ำตามคติทางฮินดู เพิ่งมาเลิกลอยพระอังคาร เปลี่ยนเป็นบรรจุเมื่อ รัชกาลที่ ๕ มานี้เอง
สถานที่จอดเรือลอยอังคาร ของกองทัพเรือ (ทร.)
ปัจจุบันสถานที่ลอยอังคารของทหารเรือในพื้นที่สัตหีบ ได้มีการเปลี่ยนแปลงจากเดิม โดยได้งดในส่วนของ ท่าเรือแหลมเทียน ฐานทัพเรือสัตหีบ โดยไม่ให้บุคคลภายนอกเข้าไปในพื้นที่ เพื่อเป็นการป้องกันการเข้าใจผิด และไม่ให้เกิดความสับสนของประชาชาชนที่มาขอใช้บริการสวัสดิการ การลอยอังคารของหน่วยงานกองทัพเรือในพื้นที่สัตหีบ โดยจะแบ่งพื้นที่จอดเรือเป็น 3 จุด ดังนี้.-
1. ท่าเรือ บก.กร.กลางอ่าว <คลิก>
2. ท่าเรือกิจการห้องเย็น ฐานทัพเรือสัตหีบ <คลิก>
3. ท่าเรือเขาหมาจอ แสมสาร สัตหีบ <คลิก>
โดยทั้ง 3 ท่าเรือจะแยกเป็นของหน่วยงานต่างๆ ดังนี้
1. ท่าเทียบเรือที่ 1 จะมีหน่วยที่ให้บริการเรือลอยอังคาร 3 หน่วย คือ เรือลอยอังคารกองเรือยุทธการ (กร.) , เรือลอยอังคาร กองการฝึก กองเรือยุทธการ (กฝร.) และ เรือลอยอังคารฐานทัพเรือสัตหีบ (ฐท.สส.)
2. ท่าเทียบเรือที่ 2 จะมีหน่วยที่ให้บริการคือ เรือลอยอังคารกรมโรงงานฐานทัพเรือสัตหีบ (กรง.ฐท.สส.)
3. ท่าเทียบเรือที่ 3 จะมีหน่วยให้บริการคือ เรือลอยอังคารหน่วยสงครามพิเศษทางเรือ กองเรือยุทธการ (นสร.)
สิ่งของที่ต้องเตรียมมาในวันลอยอังคาร ของหน่วยงานในพื้นที่ทั้งหมด หลักๆ จะเตรียมมาแค่ 3 อย่าง ที่เหลือทางเรือจะเตรียมให้ทั้งหมด ดังนี้
1. รูปภาพท่านผู้วายชนม์ รูปใหญ่ที่ตั้งหน้างาน...ถ้าสะดวกนำมาด้วย...ถ้าไม่สะดวกไม่นำมาก็ได้...
2. เหรียญบาทหรือเหรียญอื่นๆ อย่างน้อย 50 เหรียญ
3. อังคาร อัฐิ ที่จะนำมาลอย
